حبیب لوی نویسنده یهودی در خصوص نقش رضاخان، در شکوفایی، عظمت و آزادی اقلیت یهودی مینویسد:
بدون تردید جلوس رضاشاه کبیر بر تخت سلطنت ایران یکی از واقعیات تاریخی مهم این کشور بهشمار میرود. سلطنت این پادشاه بزرگ، انقلاب عظیمی در بهبود وضع آزادی و آسایش یهودیان ایران پدید آورد و اگر گفته شود که زمان رضاشاه کبیر برای یهودیان ایران نظیر زمان کوروش کبیر و عصر فرزند او محمدرضا شاه، نظیر عصر داریوش اول گردید، راه اغراق نپیمودهایم. آزادی یهودیان ایران و اجرای اعلامیه بالفور که در زمان رضاشاه کبیر بود و اجتماع پراکندگان در عصر محمدرضا شاه، این دو نظر را تأیید و تقویت میکند. ملت ایران و خصوصاً یهودیان ایران، دِین بزرگی نسبت به این شاهنشاه عظیمالشأن دارند. در عصر فرخنده رضاشاه کبیر در اثر آزادی یهودیان و امنیت و آسایش کشور و توسعه بازرگانی، نه فقط عده کثیری از مسلمانان ثروتمند گردیدند بلکه عدهای از یهودیان نیز متمکن شدند. پولدارها و حتی عده کثیری از طبقه متوسط از محلههای یهود، خارج و در خیابانهای جدیدالتأسیسِ تهران ساختمانها [ایجاد] کرده، در آبادی شهر و آسایش خود افزوده، از طرف دیگر چون پایتخت رو به توسعه بود و مقررات بازرگانی حضور تجّار را در تهران اجباری کرد، جمعیت زیادی از یهودیان شهرستانها خصوصاً کاشان و همدان متوجه تهران شدند و بدین ترتیب عدهٔ یهودیان پایتخت که در اواخر [دوران] ناصرالدین [شاه] به ٣هزار نفر میرسید، در اواخر سلطنت رضاشاه کبیر قریب ٢٠هزار نفر گردیدند.»
آمنون نتصر در خصوص ارتباط رضاخان با صهیونیستها، میگوید:
در دوران احمدشاه [قاجار] تقریباً تمام رجال ی ایران از جمله سردار سپه، رضا پهلوی، از فعالیتهای صهیونیستی در ایران با خبر بودند و حتی در پارهای از جشنهای صهیونیستی شرکت میجستند.»
بر اساس همین ارتباطات بود که یهودیان ایران برای ابراز علاقهٔ شدید خود به رضاخان، در زمان عروسی محمدرضا و فوزیه، لوحهای جواهرنشان که از جنس طلا بود، تهیه و شعر زیر را بر آن حک کرده و به او تقدیم کردند:
تا که شهنشاه ما خسرو ایران بود
بخت جوان یار ماست کار به سامان بود
پور شهنشاه را دل ز صفا تابناک
چون کف رخشندهٔ موسی عمران بود
هر که بود در جهان پیرو دین کلیم
سجده بَرَد پیش شاه تا به تنش جان بود.
خدمات این پدر و پسر به صهیونیستها بهحدی بود که هماکنون نیز در منابع یهودی، آن دوران را عصر طلایی» مینامند:
مسلماً دوران پهلوی را میتوان برای یهودیان عصر طلایی» نامید چه از نظر اقتصادی و چه کسب آزادی و مساوات که این خود نعمتی بزرگ است
سازمانهای یهودی و صهیونیستی در ایران، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای ی، پاییز ١٣٨١، ص ۶٠ بهنقل از: مقاله صدمین سالگرد صهیونیزم، چشمانداز [چاپ خارج از کشور]، شماره ۵۶، ١٩٩٧م
درباره این سایت